Rentemarkten kennen al sinds het begin van dit jaar hoge volatiliteit. De bewegingen van rentestanden van dag tot dag zijn groot, en ook ‘intraday’ is er sprake van grote fluctuaties. Overigens stijgen kortlopende rentes harder dan langlopende rentes. Zo steeg de 2-jaars EUR swap-rente vanaf begin dit jaar tot begin oktober met bijna 3,22%, terwijl de 20-jaars EUR swap-rente in dezelfde periode met 2,80% steeg. Dit komt vooral doordat inflatie op de korte termijn hoger wordt verwacht dan op de lange termijn. In dit artikel legt Arnout van Ee, hoofd Treasury bij Handelsbanken Nederland, uit wat er aan de hand is.
Inflatie
Gesproken over inflatie, die is begin oktober in de Eurozone is opgelopen tot 10,0%. De hoogste inflatie ooit gemeten. Er was gerekend op een toename van 9,7%. In de onderstaande wordt de inflatieontwikkeling weergegeven. Bijna de helft van de toename is het gevolg van stijgende energieprijzen. De zwakke euro helpt hierbij niet mee. De Amerikaanse dollar heeft meer dan 13% aan waarde gewonnen ten opzichte van de euro sinds begin dit jaar.
Wanneer we kijken naar individuele landen, dan zijn er duidelijke onderlinge verschillen zichtbaar. Italië, Duitsland en vooral Nederland (ruim 17%) laten nog altijd een oplopende inflatie zien, terwijl bijvoorbeeld Spanje en Frankrijk een daling laten zien. Dit toont opnieuw aan dat het lastig is voor de Europese Centrale Bank (ECB) om een eensporig rentebeleid te ontwikkelen voor een economische unie waarbij de onderliggende landen zeer uiteenlopend zijn qua groei, prijsniveaus, arbeidsmarkt en demografie.
Wat gaat de rente dit jaar nog doen?
Hoe dan ook wordt de ECB gedwongen om de rentes te blijven verhogen, want overal in de Eurozone ligt de inflatie fors boven de doelstelling van 2%. Sinds begin september is de ECB-rente weer positief, namelijk 0,75%. Het is voor het eerst in meer dan 10 jaar (juli 2012) dat deze weer positief is. De snelheid van de huidige renteverhogingen is voor de ECB ongezien, en eerder in het jaar werd hier ook zeker niet op gerekend.
Op 27 oktober verhoogde de ECB wederom de rentetarieven met 75 basispunten, die door de markt geheel was ingeprijsd. Op 15 december is de volgende ECB-meeting, waarbij opnieuw een verhoging wordt verwacht, van tussen de 0,50% en 0,75%. Dat zou betekenen dat aan het eind van 2022 de ECB een beleidsrente van 2,00% voert.
…en in 2023?
In de eerste helft van 2023 wordt er dan nog een aantal verhogingen verwacht waarbij de rente uiteindelijk op 2,75% uitkomt in juni volgend jaar. Vooralsnog worden er daarna geen verhogingen meer verwacht. De aanname is namelijk dat de inflatie volgend jaar afneemt, en dat de economische groei in de Eurozone terugvalt tot vrijwel nul en zelfs negatief in sommige kwartalen.
Hierbij dient wel te worden aangetekend dat inflatie wereldwijd te lang is onderschat als zijnde een tijdelijk fenomeen na Covid-19, en dat er geen enkele garantie is dat deze volgend jaar zal teruglopen. Nederland doet het naar verwachting relatief goed, want er wordt vooralsnog niet met een krimp van de economie rekening gehouden voor 2023. Ook wordt voor Nederland verwacht dat inflatie zal terugvallen tot onder het Europees gemiddelde van 5,1% in 2023.
Hierbij dient wel te worden aangetekend dat inflatie wereldwijd te lang is onderschat als zijnde een tijdelijk fenomeen na Covid-19, en dat er geen enkele garantie is dat deze volgend jaar zal teruglopen. Nederland doet het naar verwachting relatief goed, want er wordt vooralsnog niet met een krimp van de economie rekening gehouden voor 2023. Ook wordt voor Nederland verwacht dat inflatie zal terugvallen tot onder het Europees gemiddelde van 5,1% in 2023.
