Strategiebrief Vermogensbeheer - november 2023

“Er wordt nooit zoveel gelogen als voor een verkiezing, tijdens een oorlog en na een jachtpartij” Otto von Bismarck

Publicatiedatum 6 november 2023

Oplopende kapitaalmarktrentes beheersten het financiële nieuws — Bron: Bloomberg

Het smeulende conflict tussen Israël en de Palestijnen dat begin oktober wederom in een slagveld veranderde, beheerste het nieuws de afgelopen weken. Rendementen zijn in het licht van de vele mensenlevens die verloren zijn gegaan maar relatief. Het toch al niet zo beste beurssentiment kreeg een knauw; wereldwijd daalden aandelen met -4,1%.

In de meeste van de door ons beheerde portefeuilles bood goud enige demping, het edelmetaal steeg sinds 7 oktober met 7,6%. Staatsobligaties, meestal een vluchthaven voor beleggers, liepen deze maand ook averij op.

Buiten de geopolitieke ellende om, was de stijgende kapitaalmarktrente (zie Grafiek 1) wereldnieuws in vermogensbeheerland.

In deze Strategiebrief Vermogensbeheer staan we nog iets uitgebreider stil bij het oorlogsgeweld, bespreken we de redenen voor en de gevolgen van de hogere kapitaalmarktrente.

Olieprijsstijgingen bij crises in het midden-oosten — Bron: Bofa Global Investment Strategy, Bloomberg

Geen olie op het vuur

Het is helaas niet de eerste keer dat er geweld uitbrak in het Midden-Oosten. We gaan hier niet in op alle religieuze, culturele en politieke invloeden in de regio, maar beperken ons tot de olieprijs. De geschiedenis leert dat geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten leiden tot een fikse stijging van de olieprijs, zie Tabel 1.

Een hogere olieprijs leidt tot hogere prijzen voor een scala aan andere producten. Voedselprijzen, plastics en transport worden een stuk duurder met een hogere olieprijs. De olieprijs liep direct na de aanval van Hamas met 6% op, maar inmiddels is de prijs weer terug op het niveau van voor 7 oktober. Waarom? In de maanden voorafgaand aan de oorlog in Gaza steeg de olieprijs al flink, door de productiebeperkingen die Rusland en Saudi-Arabië invoerden.

Deze productiebeperkingen bieden tegenwicht aan de groeizorgen over de wereldeconomie welke zorgen voor minder vraag naar olie. Verder lijkt de kans op verdere escalatie dankzij de afschrikkende werking van Amerikaanse oorlogsvloten en terughoudendheid van regionale grootmachten als Iran en Saudi-Arabië, voorlopig beperkt. De as tussen Rusland en Iran baart ons echter wel zorgen, het conflict blijft onvoorspelbaar. Daarom houden wij wel degelijk rekening met een plotselinge forse stijging van de olieprijs.

inflatie volgt de ontwikkeling van de olieprijs — Bron: Bloomberg

Olie en inflatie

In Grafiek 2 is te zien dat de inflatie de olieprijs volgt (hier is de eurozone inflatie afgebeeld). Voor centrale bankiers zou een verder oplopende olieprijs een streep door de rekening zijn. Net nu de inflatoire druk iets afneemt, ligt het risico op een nieuwe inflatie impuls op de loer. In oktober daalde de inflatie in de eurozone meer dan verwacht. Het jaar op jaar gemeten cijfer kwam op 2,9% uit, vorige maand bedroeg dat nog 4,3%.

Lagere energieprijzen leverden een grote bijdrage aan de daling. Het cijfer zonder energie, voedsel, alcohol en tabak daalde minder hard, van 4,5% naar 4,2%. Deze inflatie cijfers zijn nog altijd hoger dan het streven van 2% inflatie. Voor de ECB was de dalende inflatietrend van de laatste maanden gekoppeld aan licht tegenvallende economische groeicijfers voldoende om de rente in oktober niet te verhogen. Een week later nam de Federal Reserve hetzelfde rentebesluit.

Toekomstige renteverhogingen werden niet uitgesloten. Beide toonaangevende centrale banken willen de effecten van hun verkrappende monetaire beleid op de economie en het bedrijfsleven eerst zien, voordat ze verdere maatregelen nemen om de inflatie te bestrijden.

De renterem

In Grafiek 1 is de opwaartse rentetrend vanaf 2022 te zien. Ook in 2023 heeft de stijging doorgezet. De kapitaalmarktrente is de rente waar het in de economie om draait. Centrale banken bepalen de korte geldmarktrente, maar overheden, ondernemingen en consumenten lenen geld tegen de lange kapitaalmarktrente. Deze rentestijging zal doorwerken in de economie. Overheden hebben grote begrotingstekorten, waardoor hun rentelasten stijgen. Bij gezond overheidsbeleid dient er bezuinigd te worden met minder overheidsstimuli tot gevolg of de belastingen gaan omhoog.

Ondernemingen (her)financieren zich tegen een hogere rente, waardoor de winstmarge afneemt. Consumenten kopen auto’s en huizen tegen een hogere rente, waardoor de financieringsruimte afneemt. Her en der zien wij al iets mindere macro-economische cijfers doorkomen. De Duitse industrie draait verre van op volle toeren en de Amerikaanse arbeidsmarkt vertoont tekenen van afkoeling. Wij volgen de economische ontwikkelingen nauwgezet.

Technisch zien wij ruimte voor een eindejaarsrally op de aandelenmarkten, maar met bovenstaande in het achterhoofd kijken wij iets behoudender naar het volgende jaar. De opgelopen rente maakt obligatiebeleggingen voor ons interessanter. Toch blijven wij voorzichtig met de langere looptijden, omdat wij rekening houden met hernieuwde inflatoire druk. Deze kan uit de hoek van energieprijzen komen, maar zeker ook uit de loonhoek. De loondruk blijft voorlopig aanwezig, gemiddelde loonstijging in de Verenigde Staten en de eurozone bedraagt respectievelijk 4,5% en 4,3% en lijkt niet snel af te nemen.

Het akkoord tussen de Amerikaanse vakbond voor werknemers in de auto-industrie en de grote autobouwers is daar een anekdotische getuige van. De werknemers van General Motors, Ford en Stellantis krijgen er 25% loon bij in de komende vier jaar! Deze ontwikkelingen zouden centrale banken uit hun pauzestand kunnen halen, waardoor de rente verder oploopt.

Wij verwachten dat de rentemarkt beweeglijk blijft de komende tijd en zullen bij uitschieters naar boven onze beleggingen in vastrentende waarden stapsgewijs uitbreiden ten faveure van aandelen. Ook de geopolitieke ontwikkelingen volgen wij op de voet. Hier valt naast de oorlog in Gaza, ook de oorlog in Oekraïne onder. Deze is in medialand naar de achtergrond gedrongen, maar staat scherp op onze radar. Bij verdere escalaties zullen wij de portefeuillesamenstelling heroverwegen.

Ontwikkelingen Optimix Vermogensbeheer

In juni verkochten wij aandelen, omdat de zomermaanden vaak seizoensmatig zwak zijn. Afgelopen maand liet de toonaangevende S&P 500 Index een klassiek uitbodemingspatroon zien, voorts werd het 200 daags gemiddelde geraakt. Dit waren voor ons sterke technische signalen om de in juni verkochte aandelen tegen een lagere koers terug te kopen en ons te positioneren voor het seizoensmatig sterke laatste kwartaal van het jaar.

Wij kochten de volgende posities bij: iShares Core S&P 500 ETF, Optimix Wereld Aandelen Fonds en Add Value Fund. De aankopen werden gefinancierd uit de staatsobligaties iShares EUR Govt Bond 1-3yr UCITS ETF.

Lees meer

Overzicht laatste Strategiebrieven Vermogensbeheer en archief.

Handelsbanken Dienstenwijzer Beleggingsdiensten

We willen u graag informeren over onze beleggingsdienstverlening, onze werkwijze en de kosten die hieraan verbonden zijn. Lees meer in de

Dienstenwijzer Beleggingsdiensten (pdf)

Risico's van beleggen

Beleggen brengt risico's met zich mee. U kunt uw inleg verliezen. De waarde van uw beleggingen hangt ook af van de ontwikkelingen op de financiële markten. De resultaten die in het verleden zijn behaald, bieden geen garantie voor de toekomst.

Loop geen onnodig risico. Voordat u begint met beleggen, is het belangrijk dat u op de hoogte bent van de kenmerken van elk product. Meer informatie over de risico’s vindt u in de voorwaarden die horen bij de dienstverlening die u kiest.

Optimix Vermogensbeheer NV is een 100% dochteronderneming van Svenska Handelsbanken AB (publ) en is gevestigd aan de Johannes Vermeerstraat 14, 1071 DR te Amsterdam. Optimix Opent in een nieuw venster is actief als beheerder van beleggingsinstellingen en biedt beleggingsdiensten en -producten aan. Optimix heeft een zelfstandige AIFM-vergunning, staat ingeschreven in het register van de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en staat onder toezicht van AFM en DNB.