Winters landschap met besneeuwde bomen en blauwe lucht

Strategiebrief Vermogensbeheer - december 2024

'While all other sciences have advanced, that of government is at a standstill – little better understood, little better practiced now than three or four thousand years ago' - John Adams

 Publicatiedatum: 6 december 2024
In deze strategiebrief staan we stil bij de politiek in de VS, Frankrijk en Duitsland. In de VS is men optimistisch, in ieder geval als we ons hiervoor laten informeren door de beurs. In Frankrijk en Duitsland is het momenteel kommer en kwel met vallende kabinetten en nieuwe gangen naar de stembus.


Terugblik november

De daverende overwinning van Donald Trump en de belofte van het ‘America First’ beleid zorgde voor een flinke rally in voornamelijk Amerikaanse beleggingen. Zo steeg de S&P 500 Index met 5%, de Dow Jones Index met 7% en small cap index Russell 2000 zelfs met ruim 10%. De Amerikaanse dollar, die in oktober al 3% steeg, werd nog eens 3% sterker ten opzichte van de euro. Het meest in het oog sprong echter bitcoin met een plus van maar liefst 40%. Andere regio’s ondervonden juist tegenwind van de Trump trade.

Trump is na zijn verkiezingswinst al voortvarend aan de slag gegaan met het samenstellen van zijn nieuwe kabinet. Te midden van enkele zeer controversiële nominaties is zijn keuze voor de nieuwe Minister van Financiën, Scott Bessent, juist een toonbeeld van balans en gelijkmatigheid. De nominatie van Bessent werd door beleggers goed ontvangen. De Amerikaanse kapitaalmarktrente daalde zowaar iets over de maand november.


Team Trump

Hoewel Trump pas op 20 januari a.s. geïnstalleerd wordt als President, nam hij eind november alvast een voorschot op zijn economisch beleid en stelde buurlanden Mexico en Canada een importtarief van 25% in het vooruitzicht. Daarnaast gaf hij aan dat ook China een additionele 10% (bovenop de al bestaande importtarieven) mag verwachten. De consensus in de financiële markten is echter dat Trump de tarieven vooral wil gebruiken als onderhandelingsinstrument, en deze niet daadwerkelijk zal invoeren. Over de bredere linie zoekt Trump een betere handelspositie met de rest van de wereld, om zo de Amerikaanse industrie te beschermen. In het specifieke geval van Mexico moeten deze onderhandelingen ook zijn immigratieagenda dienen.

Trump’s voorgenomen belastingverlagingen, handelstarieven en immigratiebeperkingen hadden met name in de dagen na zijn verkiezingsoverwinning een duidelijk negatieve uitwerking op de kapitaalmarktrente. Zowel de 2 als 10 jaarsrente liepen in korte tijd sterk op. De nominatie van Bessent kalmeerde de ‘bond market vigilantes’ echter.

Bessent is een hedge fund manager die de kneepjes van het vak leerde bij George Soros, voor wie hij tot 2015 werkte. Een echte Wall Street insider derhalve!

De keerzijde van Trump’s America-first retoriek is dat het vooralsnog tegenwind oplevert voor niet-Amerikaanse beleggingen. Een treffend voorbeeld hiervan is de divergentie tussen de Europese en Amerikaanse bankensector sinds de verkiezingsoverwinning van Trump. In onderstaande grafiek is te zien dat beide sectoren elkaar haast naadloos volgden tot 5 november. Sindsdien is het verschil in rendement maar liefst 20%.

Grafiek 1: Amerikaanse beleggingen stelen de show
Grafiek 1: Amerikaanse beleggingen stelen de show
Bron: Bloomberg
Grafiek 2: Nominatie Bessent geeft rust op de rentemarkt
Grafiek 2: Nominatie Bessent geeft rust op de rentemarkt
Bron: Bloomberg
Terwijl Amerikaanse banken profiteren van de verwachte belastingverlaging en deregulering, hadden Europese banken juist te lijden onder dalende groeiverwachtingen en verslechterende concurrentiepositie als gevolg van de importtarieven.
De koersdaling van de Europese banken kwam overigens niet uitsluitend op conto van de dreigende handelstarieven. Politiek tumult in Frankrijk zette haar grote bankensector onder druk.


Europa

Het verschil tussen Europa en de VS in termen van economie en beurs lijkt momenteel haast niet groter te kunnen. De extreme dominantie van de rendementen van Amerikaanse beleggingscategorieën wordt in de markt al enige tijd aangeduid met de term ‘US exceptionalism’. In Europa is het daarentegen kwakkelen. Met name in de Frans-Duitse as van de eurozone worden de kwetsbaarheden van het continent op pijnlijke wijze zichtbaar.


Chaos in de Franse politiek

Afgelopen woensdag nam het Franse parlement een motie van wantrouwen aan tegen de regering van premier Michel Barnier. Frankrijk kan pas in juli 2025 weer naar de stembus, aangezien de grondwet het verbiedt om twee keer binnen 12 maanden parlementsverkiezingen te houden.
Het begon allemaal met Macron’s miscalculatie om in juni vervroegde verkiezingen uit te roepen nadat de Europese Parlementsverkiezingen desastreus waren verlopen. De ‘gok’ pakte niet goed uit en Macron werd opgezadeld met een gefragmenteerd parlement.
De belangrijkste klus van kersverse premier Barnier, het terugdringen van het Franse begrotingstekort van 6,2% van het BBP, was vanaf de start schier onmogelijk. Het Europese ‘excessive deficit’ raamwerk verplicht Frankrijk echter wel om met een plan te komen om het tekort volgend jaar terug te dringen.

In grafiek 4 is te zien hoe de risico-opslag voor Franse staatsobligaties gestaag is gestegen sinds juni dit jaar. Inmiddels is de Franse rente hoger dan in Spanje, en staat nu op gelijke voet met die van Griekenland.

Op maandag 2 december nam Barnier op zijn beurt een ‘gok’ toen hij een beroep deed op een speciaal artikel in de grondwet om zijn begroting voor sociale zekerheid zonder toestemming door het parlement te krijgen. Het kwam hem op een motie van wantrouwen te staan die afgelopen woensdag dus met een meerderheid van het parlement werd aangenomen.
Grafiek 3: Divergentie rendementen in bankensector
Grafiek 3: Divergentie rendementen in bankensector
Grafiek 4: Frankrijk tuimelt omlaag op de Europese kredietwaardigheidsladder
Grafiek 4: Frankrijk tuimelt omlaag op de Europese kredietwaardigheidsladder
Bron: Bloomberg

Duitse industrie in het slop

De algehele teneur in Duitsland is somber. Het begrotingstekort is er weliswaar nog prima onder controle, maar ook daar staat het kabinet op omvallen en ligt de economie op apegapen. De driepartijencoalitie van Scholz is uiteengevallen, energieprijzen zijn hoog en het ondernemersvertrouwen is ver te zoeken. Duitslands machtige industriële basis verkeert dientengevolge al een jaar of twee in contractie.

Exemplarisch voor deze ontwikkeling is de aankondiging van Volkswagen in september om fabrieken te sluiten in die Heimatt. Dit was voor het eerst in de 87-jarige geschiedenis van het bedrijf, een trieste mijlpaal. Volgens Volkswagen zijn de fabrieken niet meer competitief door sterk gestegen energiekosten, oplopende loonkosten en hevige concurrentie vanuit China.

Hoewel de loonkosten al langer een uitdaging vormden voor het produceren in eigen land, vormden de sterk gestegen energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne een echte ‘game changer’. Duitsland werd afgesloten van goedkoop Russisch gas en moest zijn toevlucht zoeken op de veel duurdere markt voor vloeibar gas (LNG).
Duitslands industriële sector is een energieveelvraat, en consumeert er twee keer zoveel van als enig ander land in Europa. Haar economie wordt daarom disproportioneel hard geraakt door de sterk gestegen industriële elektriciteitsprijzen, die momenteel het drievoudige bedragen van het niveau voor de Covid-pandemie. De aankondiging van Volkswagen laat zien dat de Duitse energiecrisis structurele gevolgen kan gaan krijgen voor de lokale economie. Een trend van de-industrialisatie lijkt zich mogelijk aan te kondigen.
De Duitse regering verkeert momenteel in een staat van crisis na de ineenstorting van de regerende coalitie. Op 6 november ontsloeg bondskanselier Olaf Scholz zijn Minister van Financiën Christian Lindner (FDP), wat leidde tot het uiteenvallen van de driepartijencoalitie.
Scholz’ SPD en de Groenen vormen nu een minderheidskabinet dat in afwachting is van een motie van wantrouwen die voor 15 januari geagendeerd staat in de Bundestag. De verwachting is dat deze wordt aangenomen en er dientengevolge in maart 2025 alweer nieuwe verkiezingen gehouden worden.

Hervormingen?

Met de Frans-Duitse as in een neerwaartse spiraal staat Europa er politiek en economisch slecht op. Het idee dat de problemen van Europa structureel zijn en een agenda van hervormingen noodzakelijk is, dringt zich steeds verder op. Een fiscale unie of een groot fiscaal EU pakket in de richting van het Mario Draghi plan zouden een mogelijke grote stap in de goede richting zijn. In opdracht van de EU presenteerde Draghi recentelijk een omvangrijke studie gericht op het structureel verbeteren van de Europese economie.
De vraag is of het huidige gevoel van crisis, met name in Duitsland, hiervoor al voldoende is. Wij rekenen er nog niet op.

Ontwikkelingen Handelsbanken Vermogensbeheer

De klinkende overwinning van Donald Trump en de vooruitzichten van het America First beleid zorgde voor een flinke rally van voornamelijk Amerikaanse beleggingen. Amerikaanse aandelenmarkten stegen sterk. De Amerikaanse dollar werd 3% sterker ten opzichte van de euro. Beleggingen buiten de Verenigde Staten presteerden een stuk minder. Onder de dreiging van potentiële handelstarieven kwamen Europe aandelenmarkten nauwelijks van hun plaats. Aziatische aandelenmarkten toonden zelfs minnen op het koersbord voor de maand. De goudprijs deed een stap terug na de sterke waardestijgingen tot en met vorige maand.

De marktreacties in november onderstrepen dat Amerikaanse aandelen profiteren van het verwachte beleid van Trump. Met verkiezingsonzekerheid uit de weg, hebben aandelenmarkten de ruimte om verder te stijgen. Hierop hebben wij daags na de verkiezingsuitslag de beleggingen in Amerikaanse aandelen uitgebreid via de aankoop van de iShares Core S&P 500 UCITS ETF. In de loop van de maand hebben wij binnen de aandelencomponent nog enkele wijzigingen aangebracht. We hebben enkele achterblijvers gereduceerd, te weten de posities Montanaro Better World Fund en SPDR Europe Energy en een deel van Optimix Wereld Aandelen Fonds. De opbrengsten hebben we herbelegd in de iShares Core MSCI World UCITS ETF. Met deze wijzigingen hebben wij iets van de tilts naar small caps, value en energie gereduceerd en is de weging in Amerikaanse aandelen toegenomen om te kunnen profiteren van het America First beleid.
Grafiek 5: De teloorgang van de Duitse industrie
Grafiek 5: De teloorgang van de Duitse industrie
Bron: Bloomberg

Handelsbanken Dienstenwijzer Beleggingsdiensten

We willen u graag informeren over onze beleggingsdienstverlening, onze werkwijze en de kosten die hieraan verbonden zijn. Lees meer in de 
Dienstenwijzer Beleggingsdiensten (pdf) Opent in een nieuw venster

Risico's van beleggen

Beleggen brengt risico's met zich mee. U kunt uw inleg verliezen. De waarde van uw beleggingen hangt ook af van de ontwikkelingen op de financiële markten. De resultaten die in het verleden zijn behaald, bieden geen garantie voor de toekomst. 

Lees meer

Stock market op teletekst
Overzicht laatste Strategiebrieven Vermogensbeheer en archief.